Daling van VDAB-trajecten en rol van partners
Tom Ongena (Open VLD) vroeg minister Zuhal Demir (N-VA) uitleg over de daling van trajecten bij VDAB, met name de GLOW-trajecten voor werkzoekenden met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Ongena wees op een daling van 55% van deze trajecten, waardoor vooral mensen zonder werk of uitkering getroffen worden. Hij vroeg om duidelijkheid over de exacte cijfers voor 2026, de start van de afbouw in 2025, de verschillen met nieuwe trajecten (“GLOW light”), de budgettaire impact en de gevolgen voor partners. Hij waarschuwde dat veel partners zonder voldoende opdrachten het jaar 2026 niet zouden overleven en pleitte voor tenders en rechtszekerheid. Vraagt een kerntakendebat over de rol van de VDAB.
Nawal Maghroud (Vooruit) benadrukte het belang van partners bij de begeleiding van kwetsbare groepen en uitte zorgen over onzekerheid bij GLOW- en GTB-partners. Ze waarschuwde voor verlies van expertise, versnippering van het activeringslandschap en het risico dat de doelstelling van 80% werkzaamheid niet gehaald wordt. Ze vroeg garanties dat kwetsbare werkzoekenden niet uit de boot vallen en dat trajecten en KPI’s van VDAB worden aangepast aan de nieuwe realiteit.
Reactie minister Zuhal Demir:
GLOW-trajecten passen volgens haar niet bij de kortere werkloosheidsduur van vandaag.
Trajecten moeten korter, intensiever en resultaatgericht zijn.
2026 wordt een overgangsjaar; er komen 2.600 vaste en 1.000 flexibele trajecten.
Partners krijgen duidelijke KPI’s en resultaatsfinanciering.
De focus ligt op effectieve activering van werkzoekenden, niet op het behoud van partnerstructuren.
Standpunten commissieleden:
Ine Tombeur (CD&V) pleitte voor koppeling van GLOW-partners aan OCMW’s om expertise te behouden.
Elke Platteau (Groen) benadrukte duurzame tewerkstelling boven snelle plaatsingen en de verantwoordelijkheid van werkgevers. Begrijpt nood aan snellere trajecten, maar dit mag niet leiden tot de afbouw van het aantal trajecten.
Robert Bothuyne (CD&V) waarschuwde voor verlies van gespecialiseerde begeleiders en pleitte voor levensvatbare partnerstructuren. Hij wees erop dat activering decretaal een VDAB-bevoegdheid blijft.
Samenwerking VDAB – OCMW’s
Robrecht Bothuyne (CD&V) wees erop dat een derde van de BWIT-groep uiteindelijk bij het OCMW aanklopt voor een leefloon. Hij vroeg een plan van aanpak en duidelijke afspraken over de rolverdeling tussen VDAB en de lokale besturen. Daarnaast wilde hij weten hoe Vlaanderen zijn bevoegdheid voor de activering van leefloongerechtigden invult, welke cijfers hierover beschikbaar zijn en hoe het overleg met federaal minister Van Bossuyt verloopt.
Nawal Maghroud (Vooruit) sloot zich hierbij aan en wees op de moeilijkheden in de gegevensuitwisseling tussen VDAB en OCMW’s. Volgens haar lopen veel lokale besturen achter met informatie, waardoor mensen het risico lopen uitgeschreven te worden als werkzoekende. Ze pleitte voor een geïntegreerde databank waarin alle trajectinformatie beschikbaar is en vroeg dat de opvolging van deze groep stevig wordt verankerd in de nieuwe beheersovereenkomst van VDAB.
Minister Zuhal Demir gaf een uitgebreid antwoord en schetste hoe de samenwerking vandaag georganiseerd is:
VDAB krijgt dagelijks gegevens van de RVA en volgt de groep met een welzijnsadvies op via schriftelijke, telefonische of fysieke contacten.
Het “ultiem aanbod” slaat op het tijdsaspect van begeleiding, niet op de persoon zelf.
Het actieplan bevat maatregelen rond ultiem aanbod, dienstverlening en werkgeversverantwoordelijkheid, en provinciale actieplannen zijn intussen goedgekeurd.
OCMW’s en VDAB werken samen aan activering, maar VDAB neemt geen eindverantwoordelijkheid over.
Een samenwerkingsakkoord met federaal minister Van Bossuyt is in voorbereiding; betere gegevensuitwisseling wordt daarin verankerd.
VDAB overlegt met de VVSG en lokale besturen over een warme overdracht en werkt aan een nieuw klantvolgsysteem.
De nieuwe Raad van Bestuur van VDAB moet de krachtlijnen van de beheersovereenkomst aan de Vlaamse Regering bezorgen.
Niet alle lokale besturen namen deel aan het overleg, maar de lijnen zijn duidelijk: het OCMW is het eerste aanspreekpunt voor leefloongerechtigden, VDAB ondersteunt in tweede lijn.
OCMW’s kregen 300 miljoen euro extra om hun activeringsrol te versterken.
De minister ontkende dat VDAB cursussen zou aanbieden met titels als “Hoe vraag ik een leefloon aan?”
Tot slot benadrukte ze dat sancties een bevoegdheid van het OCMW blijven en dat de nieuwe beheersovereenkomst de rolverdeling verder zal verduidelijken.
Reactie commissieleden:
Bothuyne pleitte voor meer persoonlijk contact tussen VDAB en werkzoekenden, inzage in provinciale actieplannen en extra kansen binnen de sociale economie.
Ongena benadrukte het belang van een sterke samenwerking tussen VDAB en VVSG.
Maghroud sloot af met een duidelijke boodschap: “VDAB moet mensen aan een job helpen, punt.”