Minister Demir aan het woord
VDAB & OCMW: nood aan duidelijkheid in samenwerking
Er leeft nog veel onduidelijkheid over de taakverdeling tussen VDAB en OCMWās. De minister benadrukte dat een betere gegevensdeling Ć©n duidelijke afspraken nodig zijn, zeker nu leefloongerechtigden verplicht moeten worden ingeschreven bij VDAB. Een opvallend knelpunt: VDAB kan werkonwil vaststellen, maar geen sancties opleggen. Ondertussen wordt gewerkt aan structurele samenwerkingsakkoorden met lokale besturen.
Hervorming van VDAB-processen
VDAB wil zijn processen hervormen om werkzoekenden sneller te begeleiden. Dat betekent:
minder administratie, meer begeleiding,
kortere en intensievere trajecten,
een streefdoel van maximaal twee maanden doorlooptijd.
De uitstroom naar werk blijft de topprioriteit.
Focus op prioritaire doelgroepen
Twee groepen staan centraal:
Langdurig zieken (in Vlaanderen zoān 300.000 mensen),
Mensen met een migratieachtergrond, waarbij taalverwerving cruciaal blijft.
De minister pleit voor een gedeelde verantwoordelijkheid tussen VDAB, werkgevers en werkzoekenden.
BWIT & ultiem jobaanbod
Het ultieme jobaanbod wordt uitgerold vanuit het federale BWIT-kader. De vernieuwde IBO wordt ingezet voor wie het verst van de arbeidsmarkt staat. Eerste resultaten worden rond de jaarwisseling verwacht.
Opleiding versus snelle uitstroom
Opleidingen blijven belangrijk, maar binnen BWIT primeert snelle uitstroom.
Langere opleidingen kunnen financiƫle impact hebben als ze de uitkeringsperiode overschrijden.
Jongereninstroom 2026
Vanaf januari 2026 wordt een grote instroom jongeren verwacht. Ze worden maximaal begeleid richting werk, opleiding of ambacht.
Niet-beroepsactieven bereiken
VDAB gaat meer outreach doen, bijvoorbeeld via inburgeringstrajecten en wijkgerichte acties.
Nieuwe aanpak voor langdurige trajecten zoals GLOW
Langdurige trajecten worden opnieuw vormgegeven: niet langer vaste trajectlogica, maar maatwerk per werkzoekende. Partners zullen worden afgerekend op duidelijke streefcijfers, kwaliteit en transparantie.
Jobcoaching: overgangsperiode en hertekening
Door wegvallende tijdelijke middelen is de tender job- en taalcoaching stopgezet. Gespecialiseerde jobcoaching blijft nog Ć©Ć©n jaar bestaan, maar wordt herwerkt om āstaatssteun-proofā te zijn. Dit past binnen het bredere kerntakendebat over wat VDAB zelf doet en wat door partners gebeurt.
Langdurig zieken
Dit was een van de meest uitgebreide themaās. Enkele opvallende cijfers:
Slechts 4% gaat terug aan het werk zonder re-integratiebegeleiding.
VDAB-trajecten leiden tot bijna Ć©Ć©n derde uitstroom.
Elke geĆÆnvesteerde euro in re-integratie levert tot 12 euro op.
Er klinkt een sterke roep voor Ć©Ć©n centrale verantwoordelijke instantie, in plaats van versnippering tussen RIZIV, ziekenfondsen en VDAB.
Toekomst van het partnerbeleid
Er komt een nieuw samenwerkingsmodel met partners, gebaseerd op:
het kerntakendebat,
prioriteiten binnen BWIT,
expertise van het werkveld.
Belangrijk: er wordt niet bespaard op partners, maar middelen worden gerichter ingezet.
Werkbaar werk & ESF
Het nieuwe werkbaar-werkplan vormt volgens de minister geen bedreiging voor lopende ESF-projecten. Vlaanderen wil eigen middelen inzetten als cofinanciering.
Inclusieve werkvloeren
Deze trajecten lopen door tot eind 2026 en kunnen worden verlengd. De evaluatie volgt komende zomer.
Samenlevingsjobs: concept in ontwikkeling
Het doel: jobs creĆ«ren die zowel maatschappelijke meerwaarde bieden als doorstroming naar regulier werk mogelijk maken. De precieze invulling ā doelgroep, begeleiding, flexibiliteit ā wordt nog uitgewerkt.
Wat waren de reacties?
Vooruit ā Nawal Maghroud
Vroeg om duidelijkheid over de rol van bestaande partners, zoals GTB. Ze wilde weten wat er zal gebeuren met GTB en welke plaats deze inhouse-partner krijgt in het nieuwe samenwerkingsmodel.
CD&V ā Robrecht Bothuyne
Benadrukte dat er nog geen nieuwe samenwerkingsovereenkomsten tussen VDAB en lokale besturen zijn, omdat het kader daarvoor nog ontbreekt. Hij legde de nadruk op het belang van attitudevorming bij mensen die ver van de arbeidsmarkt staan en wees op een tekort aan intensieve begeleiding voor langdurige werkzoekenden. Bothuyne waarschuwde ook voor een mogelijke āvalley of deathā in 2026, wanneer het huidige kader afloopt en het nieuwe pas in 2027 start. Hij stelde eigen voorstellen voor, zoals het versterken van doelgroepvermindering en het inzetten van budgetten voor jobcoaching om de begeleiding te verbeteren.
Open VLD ā Tom Ongena
Verwees naar het kritische Rekenhof-rapport over de partnerwerking, dat VDAB bekritiseerde wegens uitbesteding en onvoldoende opvolging. Hij vroeg duidelijkheid over het nieuwe kader en de timing van de toekomst van partners. Ook pleitte Ongena voor een visienota waarin de nieuwe beheersovereenkomst, het kerntakendebat en de samenhang tussen beide wordt uitgelegd.
Kortom, er is brede behoefte aan een duidelijk en concreet kader voor partnerwerking en begeleiding van mensen met afstand tot de arbeidsmarkt, zodat er geen onderbrekingen of lacunes ontstaan in de ondersteuning.